Бул дүйнөдө чоочун адамдай бол

Бисмиллаахи рахмаанир рахиим

Асыл хадис менен

Бул дүйнөдө чоочун адамдай бол

Урматтуу бир туугандар “Асыл хадис менен” берүүбүздүн жаңы чыгарылышын жакшы салам менен баштайбыз. Аллахтын тынчтыгы, ырайымы жана берекеси сиздер менен болсун.

Бул тууралуу Сунан ат-Тирмизи китебинде “Үмүттөрдү кыскартуу” жөнүндө айтылган бөлүмдө айтылат:

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلَانَ حَدَّثَنَا أَبُو أَحْمَدَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ لَيْثٍ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ ابْنِ عُمَرَ  قَالَ: “أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِبَعْضِ جَسَدِي فَقَالَ “كُنْ فِي الدُّنْيَا كَأَنَّكَ غَرِيبٌ أَوْ عَابِرُ سَبِيلٍ وَعُدَّ نَفْسَكَ فِي أَهْلِ الْقُبُورِ” فَقَالَ لِي ابْنُ عُمَرَ: “إِذَا أَصْبَحْتَ فَلَا تُحَدِّثْ نَفْسَكَ بِالْمَسَاءِ وَإِذَا أَمْسَيْتَ فَلَا تُحَدِّثْ نَفْسَكَ بِالصَّبَاحِ وَخُذْ مِنْ صِحَّتِكَ قَبْلَ سَقَمِكَ وَمِنْ حَيَاتِكَ قَبْلَ مَوْتِكَ فَإِنَّكَ لَا تَدْرِي يَا عَبْدَ اللَّهِ مَا اسْمُكَ غَداً“

Бизге Махмуд бин Гайлан Ибн Умардын риваятын айтты: “Аллахтын элчиси (ага Аллахтын салам-салаваты болсун) менин денемдин бир бөлүгүн кармап: Бул дүйнөдө чоочун же жолоочу сыяктуу бол жана өзүңдү кабырдагылардын катарында деп эсепте” – деди. Ибн Умар мага мындай деди: “Ойгонгондо кечти ойлобо, кеч киргенде таңды ойлобо. Ооруп кала электе ден соолугуңду, өлөөрдөн мурун өмүрүңдү пайдалан, анткени сен, эй Кудайдын кулу, эртең атың ким болорун билбейсиң”.

Сахих аль-Бухаринин түшүндүрмөсү Фатх аль-Бари китебинде мындай деп айтылат:

(أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ – صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ – بِمَنْكِبِي)  Аллахтын Элчиси (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) “менин ийинимден кармады” деген сөзү Ал менин денемдин бир бөлүгүн кармады дегенди билдирет. Кафта касрасы бар ийин (ал-манкиб) – бул колдун үстүнкү бөлүгү менен ийиндин мууну.

 (كُنْ فِي الدُّنْيَا كَأَنَّكَ غَرِيبٌ أَوْ عَابِرُ سَبِيلٍ) “Бул дүйнөдө чоочун же жолоочу сыяктуу бол” деген сөзү Таййиби айтты: “Же” деген сөз шек саноо үчүн эмес, тандоону, ыктыярды билдирет.

Ибн Баттал мындай деген: Бейтааныш адам адамдардын жанында өзүн анчалык ыңгайлуу сезбегендиктен, тескерисинче, алардан оолактап, тааныган жана өзүн эркин сезген адамдын жанында болбогондуктан, ал жоош жана коркок болот. Ошол сыяктуу эле, жолоочу өз күчү менен жана жүгүн жеңилдетип гана сапарын аягына чыгара алат, сапарын аягына чыгарууга тоскоол болгон нерселерден коопсуз болбойт. Анын азык-түлүгү жана улоосу гана аны көздөгөн жерине жеткирет. Пайгамбар (с.а.в)  бул дүйнөдөгү инсандын жашоосун ошолорго окшоштурган. Бул дүйнөдө зухду (дүйнө жыргалчылыктарынан баш тартууну) артык көрүп, зарыл жана жетиштүү нерселерди гана алууну билдирет. Саякатчы сапарынын аягына жеткире турган нерселерден башка эч нерсеге муктаж болбогондой эле, бул дүйнөдө ыймандуу адамга да аны көздөгөн жерине жеткире турган нерселерден башка эч нерсе керек эмес.

 وَخُذْ مِنْ صِحَّتِكَ  “Ден соолугуңдан ал” – башкача айтканда ооруп кала электен мурун ден соолугуңду  пайдалан. Мунун мааниси мындай: ден соолугуң барда Аллахка моюн сунуу  менен акыретиңе кам көр, ооруп кала турган  болсоң, ден соолугуң бардай иш кыла албайсың.

“فَإِنَّكَ لَا تَدْرِي يَا عَبْدَ اللَّهِ مَا اسْمُكَ غَداً”  “Анткени оо, Кудайдын кулу, эртең атың ким болорун сен билбейсиң”. Башкача айтканда, ал бактысыз же бактылуу деп аталабы же тирүү же өлүү, “сөөк” деп аталып калабы эч ким билбейт.

Урматтуу бир туугандар:

Бул хадис бизди дүйнөгө байланып, ага жабышып калуудан эскертет. Тескерисинче, биз ар дайым андагы абалыбызды кожоюну (Аллах) өзүнүн жеринен башка жакка миссия менен жөнөткөн кулдун абалына окшош экенин эстен чыгарбашыбыз керек. Ал жүрөгүн бөтөн жердеги эч нерсеге байлап койбошу керек, тескерисинче, кожоюнуна (Аллахка) жана баштапкы жерине (бейишке) кайтып келүүгө байланып калышы керек.

Бул дүйнөдө канчалык узак жашасак да, биздин жашообуз аяктайт жана биз бул сапарыбызда эмне кылганыбыз жөнүндө суралуу үчүн Эң Мээримдүү Кудайдын алдына кайтып барып турабыз…

Оо, Аллахым, бул дүйнөдөгү жашообузду Өзүңө баш ийүү менен курчап, бизди Бейишиңе киргиз. Аамин, Аамин.

Аллах буйруса, келерки “Асыл хадис менен” берүүбүздөн жолугушканга чейин сиздерди Аллахтын камкордугуна, коргоосуна жана коопсуздугуна калтырабыз. Сиздерге Аллахтын тынчтыгы, ырайымы жана берекеси  болсун.

1447-х, 11- жумаадис саани.

2025-ж, 2-декабрь.