Яхудийлердин Мисир аскерий түзүмүнө кирип келиши
Яхудийлердин Мисир аскерий түзүмүнө кирип келиши
1979-жылы Мисир режими Кэмп-Дэвид келишимине кол койгондон бери, Мисир аскерий түзүмү көз карандылыкка жана сырткы күчтөрдүн кийлигишүүсүнө дуушар болуп, өзүнүн баштапкы акыйдасынан – үммөттү коргоо жана анын чыныгы душмандарына, эң башында Палестинаны тартып алган яхудийлерге каршы туруудан – алыстап кетти. Бул түзүм акырындык менен душмандын шарттарына баш ийген, чектелген куралга айланды. А түгүл ар кыл аскерий, коопсуздук, экономикалык жана кеңеш берүү келишимдери аркылуу яхудийлердин армия жана мамлекет ичиндеги таасирин күчөтүп, толук бир системаны түзүп беришти.
Негизги бурулуш учур Кэмп-Дэвид келишими болду. Ал келишимде Синай аймагы аскерий аймактарга бөлүнүп, анда жоокерлердин саны жана куралдын түрү эл аралык көзөмөл алдында чектелди. Ошентип, Синай аймагы кыянатчы жана аңдып турган душманга каршы тура ала турган чыныгы аскерий күчтөн куру калды. Ал эми көп улуттуу күчтөр яхудий түзүмү жана Америка үчүн көзөмөлдөп туруучу көзгө айланды. Натыйжада, бул келишим Мисирдин чыгыш чек арасын яхудий түзүмү үчүн коркунуч булагынан коопсуз фронтко айландырды. Бул болсо душмандын кирип келүүсүнүн өзөгү болду.
Маселе келишим менен гана чектелген жок. Яхудий түзүмүнүн башкы өнөктөшү болгон Америка бул ишти шарттуу аскерий жардам аркылуу күчөттү. Ар жылы Мисир армиясы болжол менен 1,3 миллиард долларлык жабдууларды алат, бирок бир шарт менен: яхудийлер менен тең салмактуулукту бузган куралдарга ээ болбоо жана америкалык жабдуулар, машыгуу жана логистикалык колдоого муктаж абалда калуу. Бул тартип армияны Американын туткунуна айлантты жана яхудийлердин кийлигишүүсүн ачык кылды.
Мындан тышкары, биргелешкен машыгуулар аркылуу анын аскерий акыйдасы өзгөртүлдү. Мисалы, “Жаркыраган жылдыз” сыяктуу машыгууларда душман катары яхудийлер эмес, Батыш түшүнүгүндөгү “терроризм” – башкача айтканда, Ислам өзү – көрсөтүлдү. Бул болсо мурда “үммөттүн армиясы жана калканы” деп аталган армиянын аң-сезиминде эң чоң стратегиялык өзгөрүү болуп калды.
Убакыт өтүшү менен Мисирдин чалгын кызматы жана “Моссаддын” ортосунда түз байланыш каналдары ачылды. Бул “Синай жана Газадагы коопсуздук координациясы” деген шылтоо менен жасалды. Батыш ЖМКлары, анын ичинде New York Times, 2015–2018-жылдары яхудий түзүмүнүн учактары Мисирдин толук макулдугу жана координациясы менен Синай ичинде жүздөгөн аба соккуларды жасаганын моюнга алган. Башкача айтканда, Мисир армиясы өз жерин коргобой калды, тескерисинче, яхудийлерге Мисирдин аба мейкиндигин колдонууга уруксат берип, “террористтер” деп атаган мусулмандарга каршы күрөшкө шарт түзүп берди. Мусулмандар болсо Батыш гегемониясына жана баскынчы яхудий түзүмүнүн бар болушуна каршы тургандар эле.
Мисир армиясы экономикалык ролунда да ачык же кыйыр түрдө яхудий түзүмүнө байланышкан компаниялар менен өнөктөштүккө кирди, айрыкча энергия жана газ секторунда. 2018-жылы Мисир яхудий түзүмүнүн компаниялары менен келишим түзүп, газды Мисирдин суюлтуу заводдоруна жеткирүү жана кайра экспорттоо боюнча макулдашты. Еврей басылмалары бул келишимди “кылымдын келишими” деп атап, ал аркылуу яхудий түзүмү өз газы үчүн стратегиялык экспорттук жол ачканын жазышты. Бул иштерден армия да четте калган жок, анын компаниялары суюлтуу жана ташуу иштерине аралашып, натыйжада үммөттүн байлыгын коргошу керек болгон аскерий түзүм, баскынчы яхудийлердин андан пайдалануусуна шерик болуп калды.
Мындан да кооптуу жагдай, армиянын өзүнө таандык болгон компанияларды менчиктештирүү маселесинин ачылышы болду. Атап айтканда, “Улуттук мунай”, “Сафи”, “Сайло Фудз”, “Шел Аут” сыяктуу компаниялар. Мисир бул компанияларды кайра түзүү жана сатуу процессин көзөмөлдөш үчүн PwC сыяктуу дүйнөлүк консалтингдик кеңселерди жалдады. Ал эми бул кеңселердин яхудий түзүмү ичинде активдүү иштеген филиалдары бар жана ал жерге каржылык жана кеңеш берүү кызматтарын, а түгүл түзүмдүн өкмөтүнө да көрсөтүп келишет. Ушундайча, душман армия компаниялары финансылык жана структуралык майда-чүйдөсүнө чейин кабардар болуп калды. Бул болсо аскерий түзүмдүн тарыхында болбогон коркунучтуу окуя болду, мурдагы түздөн-түз оккупация учурунда да мындай болгон эмес. Башкача айтканда, кирип келүү аскерий акыйда жана курал-жаракта гана эмес, аскерий түзүмдүн ички экономикалык негизине чейин жетти.
Садат доорунан баштап, Сисиге чейин армияда жана расмий медиа тилинде «яхудий түзүмү» душман эмес, тескерисинче, коопсуздукту камсыздоочу өнөктөшкө айланды. Сиси өзү 2016-жылында «Израил менен тынчтык туруктуу жана узак мөөнөттүү жана баары ага болгон ишенимин бекемдөөгө тийиш» деп белгилеген. Ошентип, чек аралар яхудий түзүмү үчүн эң коопсуз фронтко айланып, армия тышкы чыныгы душмандарына эмес, Синай, Ливия жана Суданда «терроризмге каршы күрөш» деген ат менен өз үммөтүнүн балдарын атып жок кылууга багытталды. Бул акыйдадагы төңкөрүш Мисир армиясынын аң сезиминде толугу менен тышкы кийлигишүү бар деп гана түшүндүрүлөт.
Яхудий түзүмүнүн Мисир аскерий түзүмүнө кирип келиши кокустан болгон жок, жөн гана убактылуу мамиле же табигый натыйжа да эмес. Бул баштан-аяк пландалган саясаттын жемиши. Ал башынан эле берилүү менен кол коюлган келишимдер аркылуу, андан соң Америкага аскерий көз карандылык, коопсуздук-чалгын жаатындагы координация жана экономикалык аралашуу менен уланды жана аскерий компаниялардын менчиктештирилиши аркылуу, яхудий түзүмүнүн тамырлары бар консалтингдик фирмалардын жардамы менен аяктады.
Булардын баары армиянын касиетин гана өзгөртпөстөн, Мисирдин үммөт ичиндеги ордун да өзгөртөт.
Эй Мисир калкы, жерди келишимдер аркылуу душманга тапшырып, аскерий жана экономикалык чечимдерди Америкага көз каранды кылып, яхудий түзүмү менен коопсуздук боюнча координацияны ачып, алардын кеңешчи фирмалары аркылуу мусулмандардын байлыктарына жана мекемелеринин сырларына кирүүгө шарт түзүү — шариятта тыюу салынган жана аны жасоо Аллага, пайгамбарга ﷺ жана момундарга каршы саткындык болуп саналат. Анткени Аллах бизге душманга карата даяр болууга, аларды колдоп же жактоочулук кылбоого жана үммөттүн байлыктарын жана аманатын сактоого буйруган. Ошондуктан аны баскынчы душманга тапшырбоого жана мусулмандарды кулатууга шарт түзбөөгө милдеттүүбүз. Азыр болуп жаткан иштер Аллах тыюу салган, андан эскерткен нерселер. Бул саясаттар Исламга каршы, алар эң чоң кемчиликтердин жана саткынчылыктын формалары. Анткени алар жихад милдетинен баш тартууну, душманга мүмкүнчүлүк берүүнү жана душмандын мусулмандар жеринде калышына жардам көрсөтүүнү билдирет, ал эми чыныгы максат — жерди анын нажасатынан тазалап, андан арылтуу.
Ошондуктан силерге, Египет эли жана аскерлери, төмөнкү нерселер милдет: армияңарга жана өлкөңөргө карата көздөлүп жаткан коркунучтун канчалык олуттуу экенин түшүнүү жана бул баскынчылыкка бир сап болуп каршы туруу. Силерден талап кылынганы үнүңөрдү бийик көтөрүп, душманды коопсуз абалга келтирген жана силерди кулчулуктун сазына батырган бул жалган келишимдерди жоюу, армияны исламдын түпкү акыйдасына кайтаруу, т.а яхудийлерге каршы согушуу мажбурий, тандоосуз деп билүү. Палестинаны толук бошотуу үчүн саясий, аскердик жана экономикалык чечимдерди Америка менен Батыштын көз карандылыгынан азат кылуу, чет элдик таасирдин жана душманга байланыштуу компаниялардын бардык эшиктерин жаап салуу, жана үммөттүн ресурстарын анын тийиштүү бийлигине кайтаруу.
Эй Кинана эли: Ислам силерге армияңарды анын чыныгы ордуна кайтаруу үчүн, аскер алдында турууну милдет кылат. Армия душмандын чечимдери же кызыкчылыктары менен башкарылган армия эмес, үммөттү коргоп Аллах жолунда жихад кылган армия болууга тийиш. Билгиле, Пайгамбарыбыз ﷺ силерге яхудийлер менен болгон күрөштүн аягын кабарлап, мындай деген
«تُقَاتِلُونَ الْيَهُودَ فَتَقْتُلُونَهُمْ، حَتَّى يَقُولَ الْحَجَرُ: يَا مُسْلِمُ، هَذَا يَهُودِيٌّ وَرَائِي فَتَعَالَ فَاقْتُلْهُ» (رواه مسلم).
«Силер яхудийлер менен согушуп, аларды өлтүрөсүңөр; жада калса таштар да: “Эй мусулман, бул артымда яхудий турат, келип аны өлтүр” — деп айтат». (Муслим риваяты).
Бул силер үчүн жакшылык кабар, бул силердин жолуңар, бул силердин фарзыңар. “Шерменде дасторкондоруна” же кафирдин убадаларына көңүл бурбагыла. Даңкка жетүүнүн жолу — Ислам негизинде көтөрүлүп, өз көз карандысыз бийлигиңерди орнотуп, армияңарды душманды коргоп турган дубал эмес, анын жүзүнө сайылган кылыч кылып кайтаруу.
Устаз Саид Фадл
Хизб-ут-Тахрирдин Мисир вилаятындагы маалымат бөлүмүнүн мүчөсү
