Европа АҚШ-Россия келишувидан хавотирда
Европа АҚШ-Россия келишувидан хавотирда
Янгиликлар:
“Reuters” ахборот агентлигининг дипломатик манбалар ва Европа расмийларига таяниб хабар қилишича, Европа АҚШ президенти Доналд Трампнинг Россияга нисбатан зиддиятли позициясидан хавотирда.
Хабарда таъкидланишича, “Вашингтонда бир неча европалик дипломатлар Трампнинг Россияга нисбатан нотўғри ёндашувидан яширинча норозиликларини билдириб, унинг Москвага нисбатан кейинги кескин позицияси ишончли бўлмаслиги мумкинлини таъкидлашган”. Шунингдек Агентлик “Трампнинг июл ва август ойларида Европа етакчиларини мақтаганлигини ва Украинадаги можаро туфайли Россияга янги санкциялар жорий этиш билан таҳдид қилганлигини, Бироқ Россия президенти Владимир Путин билан Аляскада учрашганидан сўнг, бир қанча масалалар бўйича ўз фикрини ўзгартирганлигини”, қўшимча қилди.
Европалик яна бир расмийнинг сўзларига кўра, Трамп “Европа давлатларини Россия нефтини сотиб олишда айблаб, Ҳиндистон ва Хитойга нисбатан 100 фоизлик божхона тўлови киритиш таклифини ўртага ташлаган”.
Эслатиб ўтамиз, Россия ва АҚШ президентлари 15 август куни Аляскадаги учрашувда Украина можаросини ҳал қилиш йўлларини муҳокама қилган эди. Ҳар икки раҳбар ҳам бу учрашувни ижобий баҳолади. Саммитдан сўнг Путин Украина можаросига чек қўйиш учун имконият борлигини билдириб, Россия узоқ муддатли ечим топишдан манфаатдор эканини таъкидлади.
Изоҳ:
Трамп президентликка келганидан бери ички ва ташқи сиёсатда тартибсизликларга йўл очди. У ўзининг шахсий “визионини” амалга ошириш учун Америка манфаатларига зарар етказишдан ҳам тап тортмай қўйди. Масалан, у демократларга қарши сиёсий уруш бошлади ва Байденни қаттиқ танқид қилди. Шунингдек сўнгги ўттиз йил давомида турли маъмуриятлар остида Британия таъсирини камайтиришга уриниб келаётган Ҳиндистонни ҳам ҳақорат қилди.
Бошқа томондан олиб қараганда, Трамп дунёнинг барча давлатларига қарши савдо урушини бошлаб, иттифоқдошларини ҳам, ўзига қарам давлатларни ҳам аяб ўтирмади. Ҳатто Россия-Украина урушини якка ўзи ҳал қилишга уриниб, бу жараёнга ўзининг анъанавий европалик ҳамкорларини қўшмади. Аслида бу уруш АҚШдан кўра Европа учун муҳимроқ эди. Аммо Трамп бунга эътибор ҳам қилмай, Украина номидан тўғридан-тўғри Путин билан савдолашиб, Украинанинг тўртта вилоятини, худди ўзининг ери каби унга бериб юборадиган бўлди. У Путинга қойил қолишини ва уни қўллаб-қувватлашини яширмади.
Шундай бўлса-да, бу Трамп ва Путин ўртасидаги муносабатлар бутунлай уйғун, эканлигини англатмайди. Бу ҳаракатлар савдолашиш, алмашиш ва рақобатлашиш орқали ҳар ким ўз манфаатларини кўзлайдиган муносабатлардир. Мана шу тартибсизлик жараёнида Европанинг хавфсизлиги ва иқтисодий ҳаёти хавф остида қолди, чунки у бевосита ўзига тегишли бўлган масалалар бўйича қарор қабул қилиш доирасидан четда қолмоқда. Шунинг учун Европа етакчилари ғалати баёнотлар билан чиқа бошлади. Улар Трампнинг Россиядан нима истаётганини аниқ билишмаса-да, лекин ўзларининг устида катта ўйин кетаётганини ва Европа Америка-Россия келишувининг қурбони бўлаётганини тушуниб туришибди.
Қолаверса, бу иш Америка ва Россия ўртасида билвосита бўлса-да, атайлаб уюштирилган ишга ўхшайди. Чунки Европа Украинани Россиядан ҳимоя қила олмайди, ҳатто у ўзини ҳам тўлиқ ҳимоя қилишга қодир эмас. Шунинг учун Европага босим ўтказиб, Украинани қандайдир ечимга рози қилишга мажбурлаш мақсад қилинмоқда. Мана шу тарафдан олиб қараганда, Беларусия ва Россия ўртасидаги қўшма машғулотларда АҚШ ҳарбийларининг иштирок этиши ва Россия дронлари Полша ҳаво ҳудудини бузганидан кейинги вазият АҚШ ва Россия ўртасидаги келишув даражасини яққол кўрсатиб турибди. Европа мана шундан қўрқмоқда, чунки у шунчаки қурбон бўлиш арафасида турибди. Ва барча харажатлар унинг бўйнига юкланиши кутилмоқда.
