Трамп яҳудийларни қўллаб-қувватлаш мажбурияти билан ўз тарафдорларининг босими ўртасида

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

Трамп яҳудийларни қўллаб-қувватлаш мажбурияти билан ўз тарафдорларининг босими ўртасида

Устоз Муҳаммад Иброҳим – Америка

Трамп сиёсий соҳада ҳеч қандай тажриба ва малакага эга бўлмаган ҳолда сиёсат майдонига қадам қўйди. У бошиданоқ ўзини «анъанавий сиёсатчилар доирасидан ташқарида турган шахс» сифатида намоён этди ва асосан оқ танли сайловчилар қатламига таянди. Шу билан бирга, турли ирқларга нисбатан ирқчилик ва нафрат туйғуларини, мусулмонларга нисбатан эса очиқ адоватни кучайтирадиган шиор ва ғоялар орқали уларнинг қўллаб-қувватловини қўлга киритишга эришди.

Натижада, у кучли электорал база шакллантиришга муваффақ бўлди. Бу база «MAGA» деб номланди, яъни «Make America Great Again» – «Американи яна буюк қиламиз» шиорининг қисқартмасидир.

Кузатишлар шуни кўрсатмоқдаки, ҳозирги кунда унинг сайловчилар базаси тўрт асосий қисмдан таркиб топган.

Биринчи қисм: Америка аҳолисининг учдан бир қисмини ташкил этувчи евангелист христианлар. Улар яҳудий вужудининг энг ашаддий тарафдорлари, уни қўллаб-қувватловчи энг таъсирли лобби ва донор ҳисобланади. Уларнинг эътиқодига кўра, яҳудий вужудининг мавжудлиги уларни қутқарувчи «Халоскор»нинг қайтиб келишини тезлаштиради. Трампнинг биринчи президентлик даврида АҚШ элчихонасини Қуддусга кўчириш, Жўлон тепаликларининг яҳудий вужудига қўшиб олинишини тан олиш ҳамда «Иброҳим келишувлари» бўйича олиб борган фаоллиги евангелистларни мамнун этган эди. Натижада, 2024 йилги сайловларда уларнинг тахминан 80 фоизи Трампга овоз берди.

Иккинчи қисм: анъанавий, айниқса, кекса ёшдаги консерваторлар. Улар Америка билан яҳудий вужуди ўртасидаги стратегик иттифоққа ишониб, яҳудий вужудининг мавжудлиги Америка манфаатлари учун зарур деб ҳисоблайдилар.

Учинчи қисм: «Америка биринчи ўринда» шиорига ишонувчилар. Уларнинг фикрича, АҚШ ташқи можароларга аралашмаслиги, бошқа давлатларга ёрдам кўрсатмаслиги лозим. Президент эса аввало мамлакатнинг ички муаммоларига, жумладан инфратузилмаларни ривожлантириш ва талабалар қарзларини ҳал этишга эътибор қаратмоғи лозим.

Ҳозирги кунда айнан шу қатлам Трампнинг энг кескин танқидчиларига айланган. Бу танқидларга Тукер Карлсон, Маржори Грин, Меган Келли каби журналистлар ҳамда ижтимоий тармоқларда катта таъсир кучига эга шахслар етакчилик қилмоқда.

Тўртинчи қисм: Ку-Клукс-Клан, янги нацизм тарафдорлари ва «алтернатив ўнг» (Alt-Right) каби ирқчи йўналишдаги ўнгчилар. Улар сон жиҳатидан аввалги қатламларга нисбатан камроқ. Бу гуруҳнинг бир қисми яҳудийларга қарши позицияда бўлиб, уларни ёқтирмайди ва яҳудийларнинг Америка сиёсатидаги таъсирини йўқотишни талаб қилади.

Шуни қайд этиш мумкинки, Трампнинг электорал базасида яҳудий вужудини қўллаб-қувватлаш масаласида маълум ўзгаришлар кузатила бошлади.

«The Washington Post» газетаси 2025 йил 30 июнда чоп этган «Ёш республикачилар Исроилни қўллаб-қувватлаш масаласида партия ичидаги авлодлар орасида бўлинишни кучайтирмоқда» сарлавҳали мақолада шундай дейилади:

• 2022 йилда 50 ёшдан кичик республикачиларнинг 63 фоизи яҳудийлар давлатига ижобий муносабат билдирган бўлса, ҳозирда бу кўрсаткич 48 фоиз тарафдор ва 52 фоиз қарши кўринишини олган.

Шунингдек, Жеймс Зогби маркази томонидан ўтказилган ва натижалари 2025 йил 5 май куни эълон қилинган тадқиқотда қуйидагилар қайд этилди:

• Америка сиёсати яҳудий вужуди манфаатларига ҳаддан ташқари ён бераётганини таъкидлаган республикачилар улуши 2024 йилдаги 33 фоиздан 2025 йилда 39 фоизгача ошган.

Куинипияк институти томонидан 2024 йил май ойида ўтказилган сўров натижаларига кўра:

• Республикачилар орасида яҳудий вужудини қўллаб-қувватлаш даражаси умумий ҳисобда 78 фоиздан 64 фоизгача пасайган.

Аниқки, Трамп тарафдорлари орасида унинг яҳудий вужудини шартсиз қўллаб-қувватлаш сиёсати борасида бўлиниш мавжуд. Айниқса, Ғазода содир этилаётган қатлиомлар ва одамларни титратар даражадаги очлик фожиаларига муносабатда бу бўлиниш яққол намоён бўлмоқда.

Баъзилар, жумладан Тукер Карлсон, ўз платформасида Ғазо уруши ва аҳоли очликка маҳкум этилаётгани масалаларини кўтариб чиқмоқда. У бу мавзуни ҳатто исломий мамлакатлар оммавий ахборот воситалари ҳам бундай даражада ёритмаган тарзда кенг ёритмоқда. Шу билан бирга, у яҳудий вужудини кескин танқид қиладиган меҳмонларни ҳам эфирга таклиф этмоқда.

Шу каби мисоллардан бири Тукер Карлсоннинг Америка томонидан ташкил этилган «Ғазо инсонпарварлик муассасаси»да хизмат қилган собиқ АҚШ армияси офицери Антони Агилар билан суҳбати бўлди. Агилар Ғазодан қайтгач, у ерда амалга оширилган режали ўлдиришлар ва аҳолини очликка маҳкум этиш сиёсатини кўрганидан сўнг армия сафидан истеъфо берганини маълум қилди. У, жумладан, Амир исмли боланинг фожиали қиссасини тилга олиб, яҳудий армияси уни қандай қилиб шафқатсиз равишда ўлдирганини баён этди. Бундай очиқ баёнотлар ва воқеалар ҳақида сўз юритиш илгари Америка оммавий ахборот воситалари учун тақиқланган мавзу саналган эди.

Бу бўлиниш шундай саволни туғдиради: ушбу ҳолатнинг мазкур сиёсатга таъсири қандай намоён бўлади ва Трамп уни ўзгартиришга тайёрми? Бу саволга жавоб бериш учун, аввало, Америка билан яҳудий вужуди ўртасидаги муносабатни англаб олиш зарур. Ғарб бу сохта давлатни Ислом юртларининг қалбига жойлаштирган бўлиб, мақсад уни ўзининг олдинги фронт базаси сифатида сақлаб туришдан иборат бўлган. Шу сабабли, уни асраб-авайлаш Ғарб, айниқса, Америка учун ҳаётий зарурат ва устувор манфаат ҳисобланади. Американинг ундан воз кечиши ёки ёрдамларни тўхтатишини мутлақо тасаввур қилиб бўлмайди. Чунки бу ҳол унинг манфаатларига жиддий зарар етказиши мумкин. Улар ўртасидаги муносабат эрка боланинг отаси билан бўлган муносабатига ўхшайди. Бироқ Америка учун ҳаётий устувор манфаатлар билан яҳудийлар манфаатлари тўқнаш келган пайтда, Америка ўз манфаатларини устувор қўяди. Бу ҳолат 1991 йилдаги Мадрид конференциясида яққол намоён бўлган: Америка Исҳоқ Шамирни конференцияда иштирок этишга мажбур этган, агар қарши чиқса, молиявий ёрдамларни тўхтатиш билан таҳдид қилган эди.

Бироқ ҳозирги вазиятдан келиб чиқиб айтиш мумкинки, Трамп яҳудийлар давлатини молиявий ёрдамдан маҳрум этмайди. Чунки улар ўртасидаги «ота-фарзанд» муносабати ҳануз сақланиб турибди ва Трампнинг электорал базаси ҳамон яҳудийлар давлатини қўллаб-қувватламоқда, гарчи сўнгги пайтларда бу қўллаб-қувватлашда маълум сусайиш кузатилаётган бўлса ҳам.

Бироқ Трамп Ғазодаги урушга қарши бўлган тарафдорларининг бир қисмини кўнглини олиш мақсадида муайян ишларни амалга ошириши мумкин. Масалан:

• Озиқ-овқат ёрдамларини юбориш;
• Таъсирсиз, фақат жамоатчиликни тинчлантиришга қаратилган баёнотлар бериш.

Унинг шахсияти ёлғончи ва қарама-қарши баёнотлар берувчи инсон сифатида танилган. Шу боис унинг йўналишида зиддият яққол кўзга ташланади: бир томондан у Ғазодаги вазиятдан ташвиш билдирса, иккинчи томондан яҳудий вужудини тўлиқ қўллаб-қувватлайди.

Масалан, у 2025 йил 28 июл куни Шотландияга қилган сафари чоғида қуйидагича баёнот берди:

«Мен бу ҳолатни ўз кўзларим билан кўриб турибман ва унга кўз юмиб бўлмайди. Болалар қаттиқ очлик азобини чекмоқда. Бу ҳақиқий очарчиликдир».

У, шунингдек, Ғазода ҳеч қандай тўсиқ ва чегараларсиз озиқ-овқат тарқатиш марказларини ташкил этишга чақирди.

Ачинарли ва қалбни ўртантирувчи ҳолат шуки, мусулмонлар сони икки миллиарддан ошган бўлса-да, улар душманларидан ёрдам кутмоқдалар. Улар сел устидаги кўпикка ўхшаш аҳволга тушиб қолдилар, ҳатто ер юзидаги энг қўрқоқ тоифалар ҳам уларга ҳужум қилиб, қириб ташлашга журъат этмоқда. Бунинг асосий сабаби эса мусулмонларни ҳимоя қиладиган ва уларнинг ишларини бошқарадиган ҳақиқий раҳбарнинг йўқлигидадир.

Биз Аллоҳ таолодан илтижо қилиб сўраймизки, яқин вақт ичида пайғамбарлик минҳожи асосидаги рошид Халифалик давлати қайта тиклансин. Аллоҳ таоло ушбу Уммат учун ихлосли мусулмон ҳукмдорни тайин этсин. Бу ҳукмдор Умматнинг ишларини адолат билан бошқариб, унинг исломий ҳаётини асраб-авайласин. Росулуллоҳ ﷺ шундай деганлар:

«إِنَّمَا الْإِمَامُ جُنَّةٌ يُقَاتَلُ مِنْ وَرَائِهِ وَيُتَّقَى بِهِ»

«Дарҳақиқат, имом-халифа қалқондир. Унинг ортида туриб жанг қилинади ва у билан ҳимояланилади».

Роя газетасининг 2025 йил 20 август, чоршанба кунги 561-сонидан